امکان‌‌سنجی کاربری اکوتوریسم در منطقه شکار ممنوع خرمناز با استفاده از مدل مخدوم و روش AHP

امروزه اکوتوریسم در میان انواع مختلف گردشگری از جایگاه ویژه و رشد قابل توجهی برخوردار است. حوزه‌‌‌ی مطالعاتی منطقه شکارممنوع خرمناز با مساحت 35/199 کیلومترمربع منطقه ای کوهستانی در استان کهگیلویه و بویراحمداز توابع شهرستان بویراحمد واقع شده است. این مطالعه با هدف ارزیابی توان محیط زیستی محدوده‌‌ی مطالعاتی خرمناز به‌‌منظور استقرار کاربری توسعه اکوتوریسم انجام شد. بدین منظور نخست با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی [F1] مناسب‌ترین معیارها و گزینه‌های توسعه اکوتوریسم در منطقه با استفاده از نظرات کارشناسان تعیین شدند. وزن دهی به معیارها با توجه به نوع کاربری، با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در محیط نرم افزار Expert Choice به انجام رسید که از بین معیارهای اصلی، محیط‌ فیزیکی-شیمیایی بیشترین وزن و محیط فرهنگی کمترین وزن را به خود اختصاص دادند. سپس با استفاده از مدل مخدوم و روی هم‌‌گذاری نقشه‌‌‌ها درمحیط  GISقابلیت‌ها و پتانسیل منطقه جهت کاربری اکوتوریسم مشخص شد. نتایج این پژوهش نشان داد که محیط فیزیکی-شیمیایی جهت استقرار کاربری توسعه اکوتوریسم نسبت به محیط اقتصادی-اجتماعی، محیط بیولوژیکی و محیط فرهنگی وزن بیشتری به خود اختصاص داده است. همچنین نقشه نهایی نشان داد که منطقه خرم ناز از نظر تفرج متمرکز، 4% درصد در طبقه 1، 10%درصد طبقه 2 و 86%درصد طبقه نامناسب و برای تفرج گسترده، 22%درصددر طبقه 1،  45% درصد در طبقه 2 و 33% درصددر طبقه نامناسب قرار می‌گیرند. با توجه به نتایج هر دو روش، منطقه توان لازم را جهت استقرار کاربری اکوتوریسم دارد که می‌توان سرمایه گذاری‌های لازم جهت فعال شدن اکوتوریسم در این محدوده را انجام داده و مدیریت منطقه را با دیدگاه حفظ محیط زیست توسعه داد.  [F1]همان AHPاست و معمولا برای وزن دهی استفاده می شود نه انتخاب معیار